8 Νοε 2016

11,2 δισ. € χαμένα στο επτάμηνο Βαρουφάκη

Μάριος Ροζάκος

Οι αργόσυρτες διαπραγματεύσεις αλλά και η δημιουργική ασάφεια του πρώην υπουργού Οικονομικών στέρησαν τουλάχιστον 4,9 δισ. ευρώ από την  καταβολή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα. Οι πολύμηνες, αργόσυρτες διαπραγματεύσεις μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών δεν δοκιμάζουν μόνο τις αντοχές των κρατικών ταμείων,
αλλά στερούν πολύτιμες ανάσες ρευστότητας από την πραγματική οικονομία, επιδρώντας αρνητικά στις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας, όπως επισημαίνουν οι Ευρωπαίοι πιστωτές μας στα «ψιλά γράμματα» της έκθεσής τους για την πρώτη αξιολόγηση. Μάλιστα, παραθέτουν αριθμούς που σοκάρουν: Από τον Νοέμβριο του 2015 έως τον Ιούνιο του 2016 η Ελλάδα «έχασε» 11,2 δισ. ευρώ, τα οποία ήταν προγραμματισμένο να εκταμιευτούν σταδιακά στο πλαίσιο του 3ου Μνημονίου. Εξ αυτών, τα 4,9 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιούνταν για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα, αλλά λόγω της έλλειψης πόρων τελικά διατέθηκαν μόλις 400.000.000 ευρώ για τον σκοπό αυτό.

Η περιβόητη διαπραγμάτευση του εκρηκτικού πρώην υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη το πρώτο εξάμηνο του 2015 είχε ως αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος και μαζί του να γίνουν κομμάτια και τα τελευταία ψήγματα αξιοπιστίας που είχε η ελληνική πλευρά έναντι των δανειστών.

Η παρακαταθήκη

Επιπλέον, η παρακαταθήκη της «δημιουργικής ασάφειας» που άφησε πίσω του ο κ. Βαρουφάκης αποδείχθηκε στην πορεία βόμβα στα θεμέλια της συμφωνίας του Ιουλίου του 2015 για το νέο Μνημόνιο, γιατί δυσχέρανε τη μετεξέλιξη των γενικόλογων στόχων της συμφωνίας σε αναλυτικά μέτρα και στόχους για τα δημοσιονομικά μεγέθη. Σε όλα αυτά προστέθηκαν τα βαρίδια της σκληρής στάσης των πιστωτών, της απειρίας της διαπραγματευτικής ομάδας της κυβέρνησης, των εμμονών της και του τεράστιου χάσματος μεταξύ των προγραμματικών θέσεών της και των μνημονιακών επιταγών που κλήθηκε να εφαρμόσει. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν να χαθεί πολύτιμος χρόνος και να επιβεβαιωθεί στην πράξη, με τον χειρότερο για τους Ελληνες πολίτες τρόπο, ότι ο χρόνος είναι χρήμα.

Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην έκθεση των ευρωπαϊκών θεσμών για την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης τον περασμένο Ιούνιο, «η μεγάλη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του προγράμματος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) επιδείνωσε τη στενότητα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα ως προς τη ρευστότητά της. Αρχικά είχε προβλεφθεί η Ελλάδα να λάβει επιπλέον 11,2 δισ. ευρώ μεταξύ Νοεμβρίου 2015 και Ιουνίου 2016. Λόγω της μη εκταμίευσης δόσεων από το πρόγραμμα, η Ελλάδα κάλυψε τις χρηματοδοτικές ανάγκες της κατά τους προηγούμενους μήνες καταφεύγοντας σε εσωτερικούς πόρους φορέων της γενικής κυβέρνησης (σ.σ.: τα ταμειακά διαθέσιμα φορέων του Δημοσίου, που μεταφέρθηκαν στην Τράπεζα της Ελλάδος, και τα ρέπος) και σε περαιτέρω καθυστέρηση πληρωμών και συσσώρευση ληξιπρόθεσμων οφειλών».

Η διαπίστωση

Ακόμη μεγαλύτερη αίσθηση προκαλεί η διαπίστωση των Ευρωπαίων πιστωτών ότι «η απουσία πόρων δεν επέτρεψε στις Αρχές να εκκαθαρίσουν σε ευρεία κλίμακα τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου πέρυσι. Σύμφωνα με το πρόγραμμα δανειακών εκταμιεύσεων που είχε συμφωνηθεί τον Αύγουστο του 2015, υποτίθεται ότι οι Αρχές θα εκκαθάριζαν ληξιπρόθεσμα χρέη ύψους 4,9 δισ. ευρώ από τον Αύγουστο του 2015 έως τον Ιούνιο του 2016. Ωστόσο, αποπληρώθηκαν μόλις 400.000.000 ευρώ τον Αύγουστο του 2015, εξαιτίας της έλλειψης κεφαλαίων». Στην έκθεση υπογραμμίζεται: «Η αύξηση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα δεν επηρεάζει δυσμενώς μόνο την ανάπτυξη, αλλά και τα μελλοντικά φορολογικά έσοδα, καθώς οι ιδιώτες προμηθευτές αδυνατούν να πληρώσουν τους φόρους τους, επειδή δεν παίρνουν τα χρήματά τους από το κράτος. Αυτό το φαινόμενο μπορεί να προκαλέσει σοβαρά χρηματοδοτικά εμφράγματα στην οικονομία».

Η κυβερνητική τακτική του... κατενάτσιο στη διαπραγμάτευση είχε ως αποτέλεσμα να διαρκέσει ουσιαστικά η πρώτη αξιολόγηση του 3ου Μνημονίου σχεδόν έναν χρόνο: Ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2015 και ολοκληρώθηκε στο τέλος του περασμένου Μαΐου με την εκταμίευση 7,5 δισ. ευρώ, αλλά άφησε πίσω της «ουρές». Τα τελευταία προαπαιτούμενα μέτρα που επισφράγισαν το οριστικό κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης ελήφθησαν μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, οπότε και ακολούθησε η αποδέσμευση των εκκρεμών 2,8 δισ. ευρώ προς τη χώρα μας.

Οπως είναι επόμενο, με τους ρυθμούς αυτούς το αρχικό πρόγραμμα εκταμιεύσεων του 3ου Μνημονίου έχει εκτροχιαστεί πλήρως, συμπαρασύροντας την εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου προς ιδιώτες και αποτελώντας τροχοπέδη για την ανάκαμψη. Μέχρι στιγμής, η Ελλάδα έχει λάβει συνολικά 31,7 δισ. ευρώ από τον ESM στο πλαίσιο του 3ου Μνημονίου. Ειδικότερα, δόθηκαν:
■ 13 δισ. ευρώ στις 20 Αυγούστου 2015
■ 2 δισ. ευρώ στις 24 Νοεμβρίου 2015
■ 1 δισ. ευρώ στις 23 Δεκεμβρίου 2015
■ 5,4 δισ. ευρώ σε ομόλογα του ESM για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών την 1η και την 8η Δεκεμβρίου 2015
■ 7,5 δισ. ευρώ στις 21 Ιουνίου 2016
■ 2,8 δισ. ευρώ στις 26 Οκτωβρίου 2016

«Αδιάφοροι» οι πιστωτές

Το πρόβλημα για την οικονομία είναι ότι οι καθυστερήσεις δεν έχουν τέλος. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, η εν εξελίξει δεύτερη αξιολόγηση του 3ου Μνημονίου θα οδηγήσει στην εκταμίευση άλλων 6,1 δισ. ευρώ, όταν ολοκληρωθεί. Το αναθεωρημένο Μνημόνιο προβλέπει ότι το εν λόγω ποσό θα αποδεσμευτεί μέσα στον μήνα που διανύουμε. Ομως, η δυσκολία των ανοιχτών θεμάτων της αξιολόγησης, η έως τώρα στάση των δανειστών και ο χρόνος προσαρμογής που θα χρειαστούν μετά τον ανασχηματισμό τα νέα στελέχη του κυβερνητικού επιτελείου δεν εμπνέουν αισιοδοξία για τη δυνατότητα ταχείας επίτευξης συμφωνίας. 

Αλλωστε, υψηλόβαθμος αξιωματούχος της ευρωζώνης άφησε προχθές να φανεί ότι οι πιστωτές δεν καίγονται για κάτι τέτοιο. «Αν κλείσει η αξιολόγηση έως το τέλος Νοεμβρίου, μια συνολική συμφωνία για το χρέος και τη συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) στο ελληνικό πρόγραμμα έως το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου είναι εφικτή. Δεν είναι το τέλος του κόσμου αν δεν συμβεί αυτό» είπε χαρακτηριστικά.


Δεν υπάρχουν σχόλια: