Ευρωπαϊκή Βαβέλ

Διονύσης ΧιόνηςΑκόμα και ο M. Dragi σε μια από τις τελευταίες τοποθετήσεις του (15/2/2016) στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάνει έκκληση για την εφαρμογή συμπληρωματικών πολιτικών (με τη νομισματική πολιτική)  για την αναστροφή του αποπληθωρισμού και την αντιμετώπιση της παγίδας ρευστότητας στην οποία έχει ‘πέσει’ η ευρωπαϊκή οικονομία.  Στην ομιλία του αναγνωρίζει ότι η νομισματική πολιτική με τα ήδη αρνητικά επιτόκια  (από τον Ιούλιο του 2014) και την νομισματική χαλάρωση δεν είναι επαρκής και πρέπει να συμπληρωθεί από την δημοσιονομική πολιτική. Προτρέπει τα κράτη μέλη να μειώσουν τους φόρους, να αυξήσουν τις δημόσιες δαπάνες για υποδομές και παράλληλα να σεβαστούν το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (3% του ΑΕΠ δημοσ. έλλειμμα). Με αυτό τον τρόπο συνεχίζει ο διοικητής της ΕΚΤ θα έρθει η πολυπόθητη ανάπτυξη.

Πρώτο  σχόλιο: Μπορούν  να συμβούν όλα τα παραπάνω ταυτόχρονα;

Απάντηση: Κατηγορηματικά όχι. Πρόκειται περί τετραγωνισμού του κύκλου. Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στα δημοσιευμένα στοιχεία της Ε.Ε. για την ανάπτυξη και τις δημοσιονομικές επιδόσεις το 2015. Από τα στοιχεία γίνεται αντιληπτό ότι οι χώρες που παραβίασαν το Σύμφωνο σταθερότητας και Ανάπτυξης παρουσίασαν και την μεγαλύτερη ανάπτυξη (Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Σλοβακία, Λεττονία).

Δεύτερο σχόλιο: Πώς μπορούμε ταυτόχρονα να έχουμε μικρότερους φόρους, μεγαλύτερες δημόσιες δαπάνες για έργα υποδομής και παράλληλα μικρά δημοσιονομικά ελλείμματα;

Απάντηση: Με πολύ μικρότερες δημοσιονομικές δαπάνες για το κοινωνικό κράτος. Και σ’ αυτό το σημείο αρχίζει η μεγάλη συζήτηση. Είμαστε έτοιμοι για να αποδεχθούμε μια Ε.Ε. στην οποία το κοινωνικό κράτος δεν θα θυμίζει σε τίποτα την Ε.Ε. κοινωνικής αλληλεγγύης και του ενεργού κράτους πρόνοιας;

Το αν πρέπει ή όχι να μειωθούν οι κοινωνικές δαπάνες αποτελεί ένα πολύ σοβαρό θέμα που δεν θα το αναλύσουμε εδώ. Αυτό που έχει ενδιαφέρον να επισημάνουμε είναι ότι αυτή η μεταβολή προκύπτει χωρίς να έχει προηγηθεί μια δημόσια συζήτηση. Ουσιαστικά προκύπτει με την απουσία της Ευρώπης των πολιτών. Η διαπίστωση αυτή έρχεται να επιβεβαιώσει τις επιφυλάξεις πολλών οικονομολόγων (J. P.Fitousi, P. De Grauwe) οι οποίοι στην προσπάθειά τους να δώσουν λογικές εξηγήσεις για την λανθασμένη πολιτική της ΕΕ σχετικά με την αντιμετώπιση της κρίσης κατέληξαν στο συμπέρασμα   ότι η οικονομική κρίση στην ΕΕ χρησιμοποιήθηκε ως αφορμή για την εφαρμογή μιας σειράς πολιτικών για την αποδόμηση του κοινωνικού κράτους και όχι για την αντιμετώπιση της ύφεσης. Διαπιστώνουν και αυτοί ότι τελικά δεν μιλάμε την ίδια γλώσσα στην ευρωπαϊκή Βαβέλ. Και ορισμένοι όταν αναφέρονται σε αναπτυξιακά μέτρα εννοούν αποδόμηση του κοινωνικού κράτους και άλλοι όταν αναφέρονται στις μεταρρυθμίσεις εννοούν δημοσιονομική περιστολή.