Ο Krugman, το ευρώ, ο Keyns και το ΠΑΣΟΚ

Θεόδωρος Κατσανέβας

Ο Paul Krugman είναι ο κορυφαίος διεθνώς οικονομολόγος, βραβευμένος με Νόμπελ που εκλαϊκεύει τις αναλύσεις του μέσα από τη συχνή ορθογραφία του στους New York Times.¨εχει υποστηρίξει ότι, το ευρώ λειτουργεί αρνητικά σε όπως η Ελλάδα και κυρίως επικρίνει την  πολιτική ακραίας λιτότητας που ακολουθεί η σημερινή  Ευρωπαϊκή Ένωση, ποδηγετούμενη από τη συντηρητική Γερμανική κυβέρνηση. Παρόμοια πολιτική ακραίας λιτότητας ακολουθήθηκε στη Γερμανία την εποχή της μεγάλης παγκόσμιας κρίσης το 1930-32 με συνέπεια την άνοδο του ναζισμού. Ο Krugman αναλύει συνοπτικά με λαμπερή σαφήνεια και διεισδυτικό βάθος, προβλήματα της σύγχρονης διεθνούς οικονομίας από τη σκοπιά της προοδευτικής οικονομικής σκέψης που αντλεί κυρίως από την παράδοση του μεγάλου Άγγλου οικονομολόγου John Maynard Keynes. Ο οποίος υποστήριξε την αναγκαιότητα της αναπτυξιακής διαδικασίας και με ελλειμματικούς προϋπολογισμούς, με ενίσχυση της απασχόλησης μέσω και πληθωριστικών επεκτατικών πολιτικών.  

O σύγχρονος «Νεοκευνσιασμός», που μπορούμε να πούμε ότι εκπροσωπεί ο Krugman, συνδυάζει την έμφαση  στην ανάπτυξη και στην απασχόληση, μέσα από μια λελογισμένη επιλεκτική επεκτατική δημοσιονομική  πολιτική, ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, πάταξη της γραφειοκρατίας, της κρατικής δυσκινησίας και της διαφθοράς, στοχευμένη δημοσιονομική προσαρμογή, συγκράτηση των αλόγιστων δημόσιων δαπανών, καθιέρωση σταθερού, ορθολογικού και απλού  συστήματος φορολογίας και κοινωνικής ασφάλισης

Ο σύγχρονος Μερκελισμός

Η θέση αυτή προβάλλει ως η αντιπέρα όχθη της νεοφιλελεύθερης σχολής του Σικάγου, υπό τον επίσης Νομπελίστα Milton Freedman που ομνύει  στην περιοριστική οικονομική πολιτική, σε πολύ χαμηλό ή και μηδενικό πληθωρισμό και συρρίκνωση ή  εξάλειψη των ελλειμμάτων. Ένας σύγχρονος δικός μας  νεολογισμός είναι ο «Μερκελισμός» που παραπέμπει σε ακραίες νεοφιλελεύθερες θέσεις, αντίστοιχες του λεγόμενου Θατσερισμού       ( Μάργκαρετ Θάτσερ ), που πηγάζουν από τις βασικές αρχές της οικονομικής σχολής του Σικάγου, αλλά σε μια πιο σύγχρονη πολύ πιο επιθετική μορφή που περιλαμβάνει, εκτός των άλλων, και την επιχειρούμενη σήμερα Γερμανοποίηση της Ευρώπης από το δίδυμο των Μέρκελ και Σόιμπλε. 

Φυσικά, τα σύγχρονα προβλήματα της οικονομίας, δεν αντιμετωπίζονται εύκολα με μαγικές συνταγές της μιας ή της άλλης θεωρητικής σχολής, γι’ αυτό και συνήθως από τις περισσότερες σώφρονες κυβερνήσεις, αξιοποιούνται κατά περίπτωση μείγματα πολιτικής που αντλούν στοιχεία και από τις δύο αυτές σχολές σκέψης. Ο Paul Krugman έχει επανειλημμένα αρθρογραφήσει με φιλικό πνεύμα για την Ελλάδα, υποστηρίζοντας ότι οι ακραίες νεοφιλελεύθερες πολιτικές που έχουν επιβληθεί  στη ζώνη του ευρώ υπό την πίεση των Γερμανών και των γραφειοκρατών των Βρυξελών,  οδηγούν τη χώρα μας στην καταστροφή.

Η Ελλάδα ως θύμα

Σε παλαιότερο κορυφαίο άρθρο του  που δημοσιεύτηκε στις στους N.Y. Times στις 17-6-2012 με τίτλο « Η Ελλάδα ως Θύμα» ( Greece as a victim), επισημαίνει ότι η Ελλάδα ζούσε πολύ καλύτερα χωρίς το ευρώ, ότι το σημερινό πρόβλημα της χώρας οφείλεται στο ότι οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχτισαν ένα κεντρικό νόμισμα χωρίς κεντρική κυβέρνηση. Και ότι αν δεν αλλάξουν πολιτική και δεν ξοδέψουν περισσότερα αποδεχόμενοι και υψηλότερο πληθωρισμό, η Ελλάδα θα μείνει στην ιστορία ως το θύμα της εκδίκησης των άλλων.

 «Από τότε που στην Ελλάδα χτυπούν τα τύμπανα», γράφει στο άρθρο του,«έχουμε ακούσει πολλά για το τι συμβαίνει με κάθε τι το Ελληνικό. Μερικές από τις κατηγορίες είναι αληθινές, μερικές  λάθος - αλλά όλες  είναι εκτός θέματος. Ναι, υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις στην ελληνική οικονομία , στην πολιτική  κατάσταση και  στην κοινωνία της. Αλλά αυτές οι παραλείψεις δεν είναι η αιτία που προκάλεσε την ελληνική  κρίση  και απειλεί να εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη. Όχι, οι ρίζες αυτής της καταστροφής βρίσκονται βορειότερα, στις Βρυξέλλες, στη Φρανκφούρτη και το Βερολίνο, όπου αξιωματούχοι δημιούργησαν ένα  ίσως μοιραία ελαττωματικό νομισματικό σύστημα που όξυνε τα προβλήματα. 

Και η λύση στην κρίση, αν υπάρχει, θα πρέπει να προέλθει από την ίδια κατεύθυνση. Η Ελλάδα παρουσιάζει πολύ διαφθορά και μεγάλη φοροδιαφυγή, και η ελληνική κυβέρνηση συνήθιζε να λειτουργεί με τρόπο πέρα ​​από τις δυνατότητές της χώρας.  Από εκεί και πέρα, η ελληνική παραγωγικότητα της εργασίας είναι χαμηλή σε σχέση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα - περίπου το 25% κάτω από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι η παραγωγικότητα της εργασίας, ας πούμε, του Μισισιπή είναι εξίσου χαμηλή με τα αμερικανικά πρότυπα στα ίδια περίπου ως άνω  επίπεδα. Από την άλλη πλευρά, πολλά πράγματα που ακούμε για την Ελλάδα δεν είναι ακριβώς αληθινά. 

Οι Έλληνες δεν είναι τεμπέληδες - αντιθέτως, εργάζονται περισσότερες ώρες από σχεδόν οποιονδήποτε άλλον στην Ευρώπη, και πολύ περισσότερες ώρες από τους Γερμανούς  ειδικότερα. Ούτε η Ελλάδα έχει ένα  ανεξέλεγκτο κράτος πρόνοιας, όπως οι συντηρητικοί υποστηρίζουν. Οι κοινωνικές δαπάνες της ως ποσοστό του ΑΕΠ,  είναι σημαντικά χαμηλότερες απ’ ότι  στη Σουηδία ή τη Γερμανία, χώρες που έχουν μέχρι στιγμής ξεπεράσει την ευρωπαϊκή κρίση αρκετά καλά. Λοιπόν, πώς μπήκε  η Ελλάδα  σε τέτοια ταλαιπωρία ; Ο ένοχος είναι το ευρώ. Δεκαπέντε χρόνια πριν Ελλάδα δεν ήταν παράδεισος, αλλά ούτε βρισκόταν  σε κρίση».

Το ΠΑΣΟΚ στο χρονοντούλαπο της ιστορίας αλλά όχι τα ιδανικά του

Η συμπόρευση της ΝΔ με τις νεοφιλελεύθερες θέσεις της γερμανικής Ευρώπης φυσικά και δεν μας εκπλήσσει Εκείνο που μας στεναχωρεί  είναι ότι, το κόμμα που κατ’ εξοχήν θα έπρεπε να ενστερνίζεται τις Κευνσιανές σκέψεις όπως εκφράζονται από τον Krugman, τον Stiglitz και πολλούς άλλους σύγχρονους διαπρεπείς διεθνώς προοδευτικούς οικονομολόγους, το ΠΑΣΟΚ, έχει προ πόλου απεμπολήσει τις αρχές αυτές που αποτελούσαν  την ιδρυτική κυρίαρχη ιδεολογία του. 

Και αντίθετα ως μη όφειλε, υπεραμύνεται των νεοφιλελεύθερων θέσεων και του δολοφονικού «ευρωμάρκου» που είναι αυτοκόλλητο με το επαίσχυντο Μνημόνιο, με περισσή αυτάρεσκη όσο και αποκρουστική εμμονή. Οι ηγεσίες του ΠΑΣΟΚ δυσκολεύονται να αντιληφθούν το μήνυμα των τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων, τις ολοένα και δυσμενέστερες δημοσκοπήσεις της κοινής γνώμης που το αφορούν. Φέρεται ως να μη βλέπουν την ολοκάθαρη προοπτική της πλήρους εξαφάνισης του κόμματος που δημιούργησε ο κατ’ εξοχήν  Κευνσιανιστής Ανδρέας Παπανδρέου, ο οποίος εξέφραζε την  ακάλυπτη σήμερα πατριωτική κεντροαριστερά. 

Γι’ αυτό και όχι μόνο γι’ αυτό, το «χρονοντούλαπο της ιστορίας»- μια παλιά κλασική φράση του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ- αναμένει να φιλοξενήσει το κόμμα μας, αλλά όχι τα ιδανικά του. Οι ηγεσίες του κραταιού παλαιότερα Κινήματος της Αλλαγής, κουράστηκαν  από την πολύχρονη ταύτισή τους με τη φθοροποιό εξουσία και τις Μνημονικές υπογραφές, γι’ αυτό και το λιγότερο που τους χρειάζεται είναι μια πολιτική αγρανάπαυση. Όσον αφορά τα στελέχη που υποστηρίζουν προοδευτικές θέσεις, καταγγέλλουν τη Μνημονική υποτέλεια και παραμένουν μέσα στις δομές του  καταρρέοντας οικοδομήματος που προσποιείται ότι είναι άλλο απ’ αυτό που στην πραγματικότητα είναι, αν και τώρα δεν αντιληφθούν ότι οφείλουν να αλλάξουν ρότα, τότε θα είναι συνυπεύθυνοι για τα πλήγματα που δέχεται ο χώρος της πατριωτικής κεντροαριστεράς που οφείλει και μπορεί να ανασυνταχθεί.