(Συνέντευξη με τον σύμβουλο εξωτερικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, Νεκτάριο Μπουγδάνη)
Σήμερα, με τις επιθέσεις που λαμβάνουν χώρα από τις Η.Π.Α. έως και την Τουρκία, υπάρχει κόσμος που κυριολεκτικά τρέμει τον διπλανό του. Είναι ένα συναίσθημα που επιδιώκει να μεταδώσει το Ισλαμικό Κράτος;
Ξέρετε, οι Η.Π.Α. έχουν παράδοση στους «μοναχικούς λύκους» από την εποχή του Βιετνάμ και πιο πριν, και λόγω της αρνητικής κουλτούρας που έχουν γύρω από τα όπλα, περί της κατοχής, της χρήσης τους κλπ. Αλλά και
στην Ευρώπη υπήρχαν κρούσματα, όπως με τον Μπρέιβικ στη Νορβηγία. Άρα, όχι μόνον τώρα, που υπάρχει η ισλαμική τρομοκρατία, αλλά και παλαιότερα, υπήρχαν άνθρωποι που όταν ένιωθαν πως καταστρατηγείτο τον περιβάλλον τους και κάποιος εισχωρούσε στην προσωπική ζωή και ταυτότητά τους, έπαιρναν ένα όπλο και στρέφονται ενάντια σ’ εκείνους που θεωρούσαν εχθρούς.Το είδαμε στον αμερικανικό Νότο με θύματα τους Αφροαμερικανούς ή στα κατεχόμενα στο Ισραήλ, στη Δυτική Όχθη, όπου ένας έποικος μπορεί να πάρει ένα όπλο και να σκοτώσει 15 Παλαιστίνιους, επειδή θεωρεί πως δεν μπορούν να ζουν στον «ιερό χώρο του Ισραήλ». Η βία, λοιπόν, δεν ξέσπασε με το Ισλαμικό Κράτος. Άλλωστε υπήρχε και με την Αλ Κάιντα.
Απλώς, το Ισλαμικό Κράτος δημιούργησε ένα αφήγημα για το πώς οργανώνεται ο ισλαμικό χώρος, ο οποίος είναι καθημαγμένος από «εσωτερικές» αντιπαραθέσεις, όχι μόνο λόγω των θρησκευτικών δογμάτων (Σιίτες, Σουνίτες κλπ), αλλά κι εξαιτίας, είτε της διαίρεσης μεταξύ κοσμικών και θρησκευόμενων π.χ. στη Σαουδική Αραβία, είτε φυλετικών αντιπαραθέσεων που εμπεριέχουν θρησκευτικό υπόβαθρο κ.ά.
Ποιος είναι ο βασικός στόχος του χαλιφάτου;
Το Ισλαμικό Κράτος επιδιώκει να επιτύχει έναν πανισλαμισμό, τον οποίο θα διατρέχει η οπτική γωνία του Ισλάμ μέσα από τον Σαλαφισμό, δηλαδή, τη σέχτα από το δόγμα, τ’ οποίο, στα πλαίσια του σουνιτικού Ισλάμ, έχει ξεκινήσει τον 19ο αιώνα από τη Σαουδική Αραβία, από την οποία κι εξαπλώθηκε σε άλλα κράτη.
Η ιδέα ενός «σκληρού» Ισλάμ, το οποίο περιχαρακώνεται, θωρακίζεται από τις δυτικές – χριστιανικές επιρροές, αλλά και ταυτοχρόνως από εσωτερικούς εχθρούς. Για παράδειγμα, οι Σαλαφιστές έχουν τους Σιίτες για μεγαλύτερους εχθρούς απ’ ότι έχουν τους Χριστιανούς: «Είναι τα παιδιά του Διαβόλου και πρέπει να θανατωθούν»! Αντίθετα, στους Χριστιανούς δίδουν τη δυνατότητα, είτε να εξισλαμισθούν, είτε να ζήσουν στα εδάφη τους πληρώνοντας φόρο. Υπάρχουν, λοιπόν, πολλές… εκδόσεις αυτής της δομής: Στη Μέση Ανατολή είναι το ISIS, στη Νιγηρία η Μπόκο Χαράμ, στη Σομαλία η Αλ Σαμπάμπ, άλλη στο Μπαγκλαντές κλπ. Δηλαδή, μια σειρά από οργανώσεις σε Ασία και Αφρική, οι οποίες έχουν φτιάξει στρατό και προσπαθούν αυτήν την ιδέα, του Σαλαφισμού μέσα στο πλαίσιο του δόγματος του σουνισμού, να την κάνουν κυρίαρχη ιδεολογία· κατ’ αρχήν μέσα στις δικές τους μουσουλμανικές κοινότητες.
Πώς αιτιολογούνται επιθέσεις με τα χαρακτηριστικά του μακελειού στη Γαλλία; Υπήρχε ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση όταν ταυτοποιήθηκαν οι δράστες.
Στην Αμερική και στην Ευρώπη (ειδικά στην Ευρώπη) οι εξελίξεις μας έδειξαν πως το παράδειγμα της ενσωμάτωσης και της πολυπολιτισμικότητας μάλλον απέτυχε, με άλλον τρόπο στη Γαλλία, με άλλον στη Γερμανία και ούτω καθεξής.
Δηλαδή, όσο υπήρχε οικονομική ευμάρεια, η «συμφωνία» έλεγε «ζούμε μαζί», όμως όταν τα πράγματα έγιναν δύσκολα, έχασε την ισχύ της. Έτσι εξηγούμε και το πώς κάποιες χιλιάδες Ευρωπαίων Μουσουλμάνων, οι οποίοι μέχρι πρότινος ήταν απολύτως κοσμικοί (πήγαιναν στο γήπεδο, έπιναν αλκοόλ, έκαναν σεξ εκτός γάμου κτλ), άξαφνα δηλώνουν πίστη στην ιδέα του Ισλαμικού Κράτους με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Το σίγουρο είναι πως η Ευρώπη δεν αισθάνεται πια ασφαλής…
Η Ευρώπη δεν ήταν ασφαλής πολύ πιο πριν από το Ισλαμικό Κράτος. Αυτό το μαρτυρούν οι επιθέσεις στη Μαδρίτη και το Λονδίνο, αλλά και πολλές ακόμα τρομοκρατικές ενέργειες που απεφεύχθησαν κατά το παρελθόν. Εάν προσθέσουμε και τη Ρωσία, αυτό γίνεται ακόμα πιο κατανοητό. Θα χρησιμοποιήσω και πάλι το παράδειγμα του Μπρέιβικ, ο οποίος σκότωσε τόσον κόσμο και δεν είναι μαχητής του Ισλαμικού Κράτους. Η βία, λοιπόν, υπήρχε και θα υπάρχει ούτως ή άλλως. Αυτό που μπορεί να διαχωρίσει κανείς, είναι τα αίτια που οδηγούν σε αυτήν, να τ’ αξιολογήσει και να κρίνει.
Βία υπήρχε όταν οι Ισραηλινοί είχαν τρομοκρατικές ομάδες και ήθελαν να διώξουν του Άγγλους από την Παλαιστίνη για να φτιάξουν το κράτος του Ισραήλ, βία και όταν οι Παλαιστίνιοι, θέλοντας ν’ αντεπιτεθούν απέναντι στη βία των Ισραηλινών, καταλάμβαναν αεροπλάνα και ζητούσαν την απελευθέρωση συντρόφων τους, ειδικά τη δεκαετία του 70’. Οι Ερυθρές Ταξιαρχίες, η Φράξια Κόκκινος Στρατός ή η 17 Νοέμβρη, άφησαν πίσω τους θύματα. Μήπως θύματα δεν έχουν αφήσει και τα τάγματα εφόδου της Χρυσής Αυγής;
Φυσικά και δεν μπαίνουν όλοι στην ίδια ζυγαριά. Δεν είναι ισοβαρή πράγματα η άμυνα και η επίθεση, ούτε τσουβαλιάζονται οι ιδέες ή οι περιστάσεις. Το μόνο που συνδέει μεταξύ τους όλα αυτά τ’ ανόμοια παραδείγματα, είναι το γεγονός ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι θεωρούσαν πως έχουν το δίκιο με το μέρος τους. Ότι πολεμούν για το καλό και πως ο αγώνας τους θα φτιάξει έναν καλύτερο κόσμο. Ακόμα και οι εθνικοσοσιαλιστές της Γερμανίας το πίστευαν αυτό, την ίδια ώρα που διέπρατταν εγκλήματα πολέμου!
Ήταν μονόδρομος η επέμβαση των δυτικών δυνάμεων στη Συρία;
Κοιτάξτε, το μήνυμα του Ισλαμικού Κράτους προς τη Δύση είναι το εξής: «Εμείς θα επικρατήσουμε στη Μέση Ανατολή, κι εσείς αποφασίζετε εάν θέλετε να συγκρουστείτε μαζί μας ή όχι». Με άλλα λόγια, η σύγκρουση σε όλα τα επίπεδα και εδάφη είναι αποτέλεσμα της απάντησης της Δύσης σε αυτήν τη δήλωση.
Δηλαδή, εάν υποθετικά η Δύση έμενε εντελώς έξω απ’ όσα συνέβαιναν στη Μέση Ανατολή, δεν θα υπήρχαν κτυπήματα στη Ευρώπη, καθώς δεν θα υπήρχε λόγος να συμβούν. Το Ισλαμικό Κράτος θα επιτίθετο στην Τζέντα, το Ριάντ κλπ. Ήτοι, στα βασίλεια της Μέσης Ανατολής, προκειμένου να διώξει από εκεί τους δικούς του δυνάστες. Ειδικά, λοιπόν, η ισλαμική τρομοκρατία, είναι ένα πάρα πολύ σύνθετο φαινόμενο, το οποίο δεν μπορεί να περιοριστεί εντός των ορίων της ιδεολογίας του Ισλαμικού Κράτους.
Εάν θέλαμε να βρούμε την πηγή αυτής της κατάστασης, που τώρα φαντάζει ανεξέλεγκτη, πού θα έπρεπε να την αναζητήσουμε;
Όλα αυτά ξεκίνησαν από ένα λάθος: την αποκαθήλωση του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν. Τότε άνοιξε ο Ασκός του Αιόλου στη Μέση Ανατολή και στη Βόρειο Αφρική: Όταν κατέπεσαν όλα τα σταθερά αραβικά καθεστώτα: ηγεμονικά, δικτατορικά (καμία αμφιβολία), αλλά σταθερά καθεστώτα, τα οποία περιόριζαν τις φυγόκεντρες δυνάμεις. Με τον φόβο; Με την πειθώ; Σημασία έχει πως τις περιόριζαν.
Τότε δόθηκε το μήνυμα σε όλη την περιοχή ότι είναι περίοδος που μπορούν να έλθουν αλλαγές και γι’ αυτό η οργάνωση του Ισλαμικού Κράτους αρχίζει μέσα από ομάδες, οι οποίες ξεκίνησαν ως αντάρτικες, απέναντι στους κατακτητές Αμερικανούς και στη δοσιλογική κυβέρνηση της Βαγδάτης, του Ιράκ. Εκεί είναι η μήτρα της. Και τονώθηκε με τον εμφύλιο της Συρίας, διότι ακόμα ένα κλασικό, σταθερό αραβικό (μπααθικό) καθεστώς, της Συρίας του Άσαντ, αμφισβητήθηκε.
Λάθη, πάντως, με τη στενή έννοια του όρου, δεν πιστεύω ότι γίνονται. Σήμερα λένε «ναι, εν τέλει ενδέχεται να κάναμε λάθος το 2003». Ναι, όμως το 2003 στις Η.Π.Α. υπήρχε μια συγκεκριμένη διακυβέρνηση, μ’ ένα συγκεκριμένο στρατιωτικο-βιομηχανικό μπλοκ που κυβερνούσε υπό τον Τζορτζ Μπους, άρα τα συμφέροντα των Η.Π.Α. εκείνη τη στιγμή έλεγαν «εισβολή στο Ιράκ».
Έτσι το αντιλαμβάνονταν και έκαναν τα πάντα γι’ αυτό: «Κατασκεύασαν» όπλα μαζικής καταστροφής που δεν υπήρχαν, σχέσεις του Σαντάμ με τον Μπιν Λάντεν, ενώ όλοι γνώριζαν ότι ο ένας με τον άλλον μισιούνταν θανάσιμα, και πολλά ακόμα. Κατασκευάσθηκαν ψέματα και στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α. για να γίνει ο πόλεμος. Άρα, δεν μιλάμε για λάθος, αλλά για μια στρατηγική επιλογή που τότε συνέφερε. Σήμερα, απλούστατα βλέπουν πως ό,τι γίνεται στη Μέση Ανατολή δεν τους συμφέρει και κρίνουν πως πρέπει να το «μαζέψουν».
Τι πρέπει να γίνει, προκειμένου να πράγματα ν’ αρχίσουν να οδηγούνται προς μια σωστή κατεύθυνση;
Οι Η.Π.Α. και η Ρωσία πρέπει ν’ αποφασίσουν ότι θα συνεχίζουν μαζί στην όλη επιχείρηση, οι γύρω χώρες πρέπει να βοηθηθούν με τους πρόσφυγες (κυρίως η Ιορδανία και ο Λίβανος), κι επιπλέον να βοηθηθούν όλες οι κοσμικές δυνάμεις, και οι κυβερνητικές -ο Άσαντ- και οι αντιπολιτευόμενες στη Συρία, να φτιάξουν ένα πλουραλιστικό κοινοβούλιο.
Βεβαίως μέσα στο χάος που επικρατεί στη χώρα, όταν γίνουν εκλογές θα είναι αναπόφευκτη η χρήση όπλων. Σκεφθείτε, δηλαδή, εκλογές σ’ έναν χρόνο από τώρα. Θα υπάρχουν εναπομείναντες μαχητές του Ισλαμικού Κράτους; Φυσικά θα υπάρχουν και δεν θα είναι λίγοι. Άρα θα μιλάμε για επιθέσεις αυτοκτονίας, όπως άλλωστε εξακολουθούν να γίνονται στο Ιράκ. Από κει και πέρα, θα πρέπει τα γύρω καθεστώτα, τα οποία είναι κυρίως βασιλικά, να κάνουν μεταρρυθμίσεις. Αυτό που έκανε η Ιορδανία όταν έγινε η Αραβική Άνοιξη, ώστε να μην την αγγίξει. Δυστυχώς δεν είμαι αισιόδοξος πως το θέλουν αυτό.
Και φυσικά να δοθεί λύση στο Παλαιστινιακό. Να σταματήσουν οι Ισραηλινοί τους εποικισμούς και να προκύψουν δύο κράτη, με τα σύνορα του 67’ και πρωτεύουσα της Παλαιστίνης της ανατολική Ιερουσαλήμ. Φυσικά, όλα αυτά, είναι πάρα πολύ δύσκολα…
Συνέντευξη με τον σύμβουλο εξωτερικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, Νεκτάριο Μπουγδάνη…Παναγιώτης ΖαφειρόπουλοςΕτικέτες: ISISΕυρώπηΗ.Π.Α.Ισλαμικό ΚράτοςΡωσίαΣυρίατρομοκρατίαχαλιφάτο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου