Ο Τραμπ έρχεται η παγκοσμιοποίηση και η ΕΕ φεύγει

Απόστολος Διαμαντής

Η νίκη του Τραμπ συνιστά σημαντική πολιτική τομή. Τα χαρακτηριστικά αυτής της παγκόσμιας πολιτικής αλλαγής είναι η στροφή προς την εθνική κυριαρχία, που συνοδεύεται από την λεγόμενη «ταυτοτική επανάσταση», δηλαδή την θεμελίωση της πολιτικής πάνω στις αξίες της εθνικής ταυτότητας.Έχουμε έτσι, από την μητρόπολη του καπιταλισμού, ένα καίριο χτύπημα στην διαδικασία της παγκοσμιοποίησης και του φεντεραλισμού, πολιτικό χαρακτηριστικό της οποίας ήταν η αφαίρεση της πολιτικής κυριαρχίας από τα εθνικά κράτη και τους λαούς και η μεταφορά της σε υπερεθνικά αντιδημοκρατικά μορφώματα, σε ελίτ

που δεν ελέγχονται από τη λαϊκή βούληση, αλλά από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό κέντρο. Η Αμερική, μετά την Αγγλία, επαναφέρει έτσι την κυριαρχία της πολιτικής σφαίρας πάνω στην επικοινωνία και την οικονομία, τοποθετώντας στο επίκεντρο το ζήτημα της κυριαρχίας, δηλαδή ένα καθαυτό πολιτικό ζήτημα.

Οι εξαγγελίες του Τραμπ για ακύρωση των συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου, για επιβολή δασμών στα εισαγόμενα προϊόντα, η αρνητική του στάση απέναντι σε υπερεθνικές συσσωματώσεις, όπως η ΕΕ και το ΝΑΤΟ και τέλος οι εξαγγελίες του για εκτέλεση μεγάλων δημόσιων έργων και για αυστηρό έλεγχο των μεταναστευτικών ροών, δίνουν ένα πλαίσιο αλλαγών ικανό να αλλάξει την πολιτική ατζέντα σε όλο τον κόσμο. Ο εμφανής οικονομικός προστατευτισμός, ο έλεγχος της κινητικότητας προσώπων και εμπορευμάτων και η επιστροφή των δημοσίων έργων, συνιστούν ένα συνεκτικό πρόγραμμα εθνικής κυριαρχίας, το οποίο προφανώς θα επηρεάσει άμεσα τις πολιτικές εξελίξεις και στην Ευρώπη.

Η στήλη είχε ήδη από τον Ιούλιο προβλέψει την νίκη του Τραμπ - «Ο Τραμπ έρχεται η ΕΕ φεύγει». Η νίκη του ήταν ταυτόχρονα και νίκη της πολιτικής πάνω στην επικοινωνία και τη διαφήμιση. Πως είναι όμως δυνατόν δημοσκόποι και δημοσιογράφοι να μην βλέπουν την κοινωνική πραγματικότητα και σχεδόν να γελοιοποιούνται; Συνέβη με το Brexit, συνέβη με τον Τραμπ. Αυτό συμβαίνει διότι αντιμετωπίζουν την πολιτική με όρους διαφήμισης, κατασκευάζουν ανάγκες που δεν αφορούν τη βασική δομή της κοινωνίας, αλλά επιμέρους ομάδες, έτσι ώστε τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα να αντικαθίστανται από τα ατομικά, τα οποία είναι εύκολο να πουληθούν, να καταναλωθούν.

Πάνω σ' αυτόν τον ιδεατό κόσμο της επικοινωνίας και της διαφήμισης κατασκευάζουν μοντέλα ερμηνείας της πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητας, την οποία θεωρούν δεδομένη. Και πέφτουν φυσικά έξω. Επιπλέον, οι πνευματικές και οικονομικές ελίτ, ΜΜΕ και επικοινωνιολόγοι, προσπαθούν συνειδητά να χειραγωγήσουν τις μάζες και κυρίως το νεανικό κοινό, που είναι περισσότερο ευάλωτο στις τεχνικές της διαφήμισης. Μόνο που η παγκόσμια κρίση δεν αφήνει και πολλά περιθώρια για χειραγώγηση. Είναι η στιγμή της επαναφοράς της πολιτικής σφαίρας.

Έτσι η προεκλογική καμπάνια της Χίλαρι απέτυχε. Υποστηριζόμενη από το μιντιακό και χρηματιστικό κατεστημένο των ΗΠΑ, από τις μειονότητες και τους διανοούμενους των μεγάλων πόλεων, θεώρησε σκόπιμο να αναδείξει τη στάση του Τραμπ απέναντι στις γυναίκες ως κυρίαρχο προεκλογικό ζήτημα. Δημοσιογράφοι και διανοούμενοι θεώρησαν το ζήτημα αυτό καίριο και την νίκη της Χίλαρι αυτονόητη. Πως είναι δυνατόν να εκλέξουμε για πρόεδρο ένα σεξιστή;

Πλην όμως το ζήτημα αυτό δεν θα μπορούσε να κρίνει προεδρικές εκλογές. Δεν αφορά τον βασικό κοινωνικό κορμό. Ελάχιστοι εξαρτούν την επιλογή τους από το εάν ο υποψήφιος πρόεδρος φιλάει ή χουφτώνει γυναίκες. Αυτά, προφανώς, δεν τα αξιολόγησαν ως σοβαρά ούτε καν οι γυναίκες - το 54% των λευκών γυναικών ψήφισαν Τραμπ.

Η πραγματικότητα της Αμερικής είναι εντελώς άλλη. Πλήρης αποβιομηχάνιση του βορρά, μεταφορά βιομηχανιών στην Κίνα και το Μεξικό, έξαρση της εγκληματικότητας, ανεργία, αποκοπή των αγροτικών και ημιαστικών περιοχών από τα χρηματιστικά και πνευματικά κέντρα των μεγάλων πόλεων και , εν τέλει, πολιτική μετατόπιση της φτωχής μεσαίας τάξης προς τις αξίες του ρεπουμπλικανικού κόμματος, τις παραδοσιακές δηλαδή αξίες των αμερικανών, το αμερικανικό όνειρο, όπως το περιέγραψε ο Τραμπ - ίσες ευκαιρίες για όλους σε ένα κυρίαρχο κράτος του αμερικανικού έθνους.

Απέναντι σ' αυτό το αίτημα η καμπάνια της Κλίντον και του Ομπάμα αντέταξε τις κατασκευασμένες ιδέες των μίντια, παρουσιάζοντας έναν Τραμπ σεξιστή, ρατσιστή, ξενοφοβικό και εθνικιστή - σύμφωνα και με το πραγματικά άθλιο δημοσίευμα της χθεσινής Liberation, το οποίο δείχνει πως οι ευρωπαϊκές ελίτ είναι πλέον απολύτως ξεκομμένες από τα λαϊκά στρώματα, τα οποία σχεδόν μισούν και απεχθάνονται.

Απέναντι σ' αυτήν την καμπάνια ο Τραμπ είχε μια εύκολη απάντηση: τοποθέτησε τα απλά πολιτικά ζητήματα. Οι Κλίντον και ο Ομπάμα έφεραν το χάος στην Ασία και την Μέση Ανατολή, κατέστρεψαν λαούς, δημιούργησαν την ισλαμική τρομοκρατία και οδήγησαν εκατομμύρια αμάχους στο θάνατο και την προσφυγιά, παρασύροντας την Αμερική σε μια επιθετική εξωτερική πολιτική που έβλαψε τις ΗΠΑ.

Απέναντι σ' αυτήν την απτή πραγματικότητα, τι μπορούσε να αντιτάξει η Χίλαρι; Τον σεξισμό; Το πράγμα είχε ήδη καταντήσει αστείο και ο Τραμπ, σε συμμαχία με τη μεσαία τάξη κέρδισε όλες τις κρίσιμες πολιτείες.

Οι πολιτικές συνέπειες της νίκης Τραμπ θα είναι μεγάλες. Η ευρωπαϊκή κεντροδεξιά θα υποχρεωθεί να εγκαταλείψει τη ρητορική των Βρυξελλών, τη ρητορική μιας πολιτικής ελίτ χωρίς καμία νομιμοποίηση, που χαρακτηρίζει κάθε λαϊκό αίτημα ως λαϊκισμό και θα στραφεί υποχρεωτικά στην υπεράσπιση των εθνικών αιτημάτων. Η κεντροδεξιά δηλαδή στην Ευρώπη θα επαναφέρει στο κέντρο της ρητορικής της το ζήτημα της κυριαρχίας, έναντι του ζητήματος της εκχώρησης εθνικών δικαιωμάτων που απαιτεί η λειτουργία της ΕΕ.

Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, που έχει ταυτιστεί με τις πιο επιθετικές ελίτ των Βρυξελλών, οδηγείται σε πολιτική κατάρρευση, ενώ η αριστερά προσπαθεί να βρει το δρόμο της ανάμεσα σε ένα ξεπερασμένο διεθνισμό, που στηρίζει τον διεθνισμό του κεφαλαίου και στο πατριωτικό της καθήκον να υπερασπίσει την εθνική και λαϊκή κυριαρχία στο εσωτερικό της εθνικό πλαίσιο.

ΥΓ. Η Φώφη κήρυξε ανένδοτο εναντίον του Τραμπ, ενώ ο Σταύρος τον μάλωσε πολύ άσχημα που είναι τόσο ρατσιστής. Αυτές οι αντιδράσεις είναι χαρακτηριστικές του επιπέδου της ελληνικής πολιτικής και δείχνουν πως δύσκολα θα εκμεταλλευθούμε τις ευκαιρίες που δημιουργούνται για τα εθνικά μας συμφέροντα στην περιοχή, με τον Τραμπ να αλλάζει τον προσανατολισμό του ΝΑΤΟ, να είναι επιθετικός έναντι του Ισλάμ και να ενισχύει τον άξονα Ισραήλ- Αιγύπτου. Αυτές τις θέσεις η Ελλάδα μπορεί να τις χρησιμοποιήσει προς όφελός της.